Trong bài viết này, Safebooks sẽ giới thiệu đến bạn những nghiệp vụ kế toán sản xuất cơ bản trong doanh nghiệp hiện nay. Đồng thời, bài viết còn giúp bạn làm rõ vai trò của kế toán sản xuất đối với sự sống còn của doanh nghiệp.
Kế toán sản xuất là gì?
Kế toán sản xuất là công việc liên quan đến việc ghi chép, theo dõi và phân tích chi phí liên quan đến việc sản xuất sản phẩm trong một doanh nghiệp. Mục tiêu chính là xác định giá thành sản phẩm và giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định về giá bán, quản lý chi phí và lập kế hoạch sản xuất. Trong đó, chi phí sản xuất thường được chia thành ba loại chính: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí lao động trực tiếp và chi phí sản xuất gián tiếp.
Nhiệm vụ của kế toán sản xuất
Kế toán sản xuất đóng một vai trò quan trọng trong việc theo dõi và quản lý hoạt động sản xuất – giai đoạn tiếp sau quá trình mua hàng, nơi mà các yếu tố đầu vào được tiêu thụ và phát sinh chi phí. Nhiệm vụ chính của kế toán sản xuất bao gồm:
- Theo dõi chi phí: Kế toán sản xuất cần phản ánh kịp thời các yếu tố chi phí phát sinh, tập hợp và phân bổ chính xác các loại chi phí sản xuất đến đúng đối tượng. Điều này giúp kiểm tra tình hình thực hiện các định mức và dự toán chi phí sản xuất.
- Tính giá thành sản phẩm: Dựa trên các khoản mục chi phí sản xuất, kế toán cần tính toán chính xác giá thành sản xuất cho từng thành phẩm.
- Quản lý hàng hóa và nguyên vật liệu: Kế toán sản xuất theo dõi chặt chẽ hàng hóa và nguyên vật liệu mua về, chuyển số liệu cho kế toán trưởng và cập nhật phát sinh hàng ngày.
- Quản lý tài sản cố định: Kế toán sản xuất mở sổ để theo dõi Tài sản cố định (TSCĐ), khấu hao TSCĐ và công cụ dụng cụ (CCDC).
- Thu thập và bảo quản chứng từ: Kế toán sản xuất cần thu thập và bảo quản chứng từ kế toán cũng như bảo mật các số liệu kế toán.
- Quản lý kho: Kế toán sản xuất tổ chức, bảo quản và phân loại nguyên liệu, hàng hóa tại kho, giám sát kho liên tục và chịu trách nhiệm cho công tác an toàn tại kho.
Như vậy, kế toán sản xuất không chỉ đảm bảo tính chính xác và kịp thời của thông tin kế toán mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất và kiểm soát chi phí một cách hiệu quả.
Quy trình kế toán trong doanh nghiệp sản xuất
Quy trình kế toán trong doanh nghiệp sản xuất đóng vai trò quan trọng, giúp kế toán viên nắm bắt chính xác các sai sót và điều chỉnh kịp thời. Dưới đây là mô tả chi tiết về quy trình này.
Bước 1: Tập hợp chứng từ
Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp sản xuất, việc tập hợp chứng từ là bước đầu tiên và cơ bản nhất trong quy trình kế toán. Mục tiêu của bước này là thu thập, kiểm tra và sắp xếp tất cả các chứng từ phản ánh mọi giao dịch kinh tế đã phát sinh.
Một số loại chứng từ cần thiết trong kế toán sản xuất:
- Chứng từ hóa đơn: Đây là loại chứng từ phản ánh giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ giữa doanh nghiệp với đối tác. Để hóa đơn được coi là hợp lệ trong kế toán và thuế, nó cần phải:
- Hợp pháp: Hóa đơn phải được đăng ký với cơ quan thuế và phải được phát hành theo quy định của pháp luật.
- Hợp lệ: Hóa đơn cần in theo mẫu quy định và phải chứa đủ các thông tin cơ bản như ngày, tháng, năm lập, thông tin của người mua và người bán (bao gồm tên, địa chỉ và mã số thuế), hình thức thanh toán, chi tiết về hàng hóa/dịch vụ (như số lượng, giá, thuế GTGT,…) và chữ ký của cả hai bên.
- Hợp lý: Nội dung trên hóa đơn phải phản ánh đúng và trung thực giao dịch thực tế, phù hợp với nội dung kinh doanh của doanh nghiệp.
Tham khảo thêm bài viết về giải pháp tự động phát hiện và cảnh báo các hóa đơn không hợp lệ: https://safebooks.vn/hoa-don-dau-vao
- Chứng từ ngân hàng: Đây là các chứng từ phản ánh giao dịch tiền tệ giữa doanh nghiệp và ngân hàng. Các loại chứng từ này bao gồm:
- Giấy báo nợ: Phản ánh số tiền doanh nghiệp phải trả cho ngân hàng.
- Ủy nhiệm chi: Là lệnh của doanh nghiệp yêu cầu ngân hàng chi trả một khoản tiền cho người hưởng.
- Séc: Là giấy tờ do ngân hàng phát hành, cho phép người giữ séc rút một khoản tiền từ tài khoản của người lập séc.
Bước 2: Nhập chứng từ vào sổ
Sau khi đã tập hợp đầy đủ và kiểm tra chứng từ, bước tiếp theo trong quy trình kế toán sản xuất là nhập chứng từ vào sổ. Bước này đảm bảo rằng mọi giao dịch kinh tế của doanh nghiệp đều được ghi nhận một cách chính xác và hệ thống trong hệ thống kế toán.
- Định khoản chứng từ: Mỗi chứng từ phản ánh một nghiệp vụ kinh tế cụ thể sẽ được định khoản vào một hoặc nhiều tài khoản kế toán. Định khoản là việc xác định tài khoản nợ và tài khoản có tương ứng với mỗi giao dịch, dựa trên nguyên tắc kép của kế toán.
- Sổ ghi chép: Các chứng từ sau khi đã được định khoản sẽ được ghi vào sổ theo trình tự thời gian phát sinh. Có hai loại sổ chính được sử dụng:
- Sổ cái: Là sổ ghi chép chi tiết các giao dịch theo từng tài khoản kế toán. Mỗi tài khoản sẽ có một trang hoặc một phần riêng trong sổ cái.
- Sổ nhật ký chung: Là sổ ghi chép tổng hợp tất cả các giao dịch kinh tế phát sinh trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một tháng.
- Kiểm tra và đối chiếu: Sau khi đã ghi chép, kế toán cần kiểm tra lại để đảm bảo rằng mọi giao dịch đều được ghi nhận đúng và đầy đủ. Đối chiếu sổ cái với sổ nhật ký chung giúp phát hiện và sửa lỗi kịp thời.
Bước 3: Tập hợp chi phí
Bước tập hợp chi phí là một giai đoạn quan trọng, nơi mà tất cả các chi phí liên quan đến quá trình sản xuất được thu thập, phân loại và hạch toán một cách chính xác.
- Hạch toán chi phí dựa trên chứng từ: Mỗi chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất đều được phản ánh qua chứng từ. Dựa vào chứng từ này, kế toán sản xuất sẽ định khoản chi phí vào các tài khoản kế toán tương ứng. Ví dụ, chi phí lương sẽ được hạch toán vào tài khoản “Chi phí lương, tiền lương”, chi phí khấu hao TSCĐ sẽ được hạch toán vào tài khoản “Chi phí khấu hao”.
- Phân loại và tập hợp chi phí: Các chi phí sản xuất sẽ được phân loại theo từng loại như chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí khấu hao và chi phí phân bổ. Mỗi loại chi phí này sẽ được tập hợp lại, phân bổ cho từng sản phẩm hoặc dịch vụ một cách chính xác dựa trên các tiêu chí như định mức, thời gian làm việc và công suất máy móc.
- Tính giá thành sản phẩm: Dựa trên tổng chi phí đã tập hợp, kế toán sản xuất sẽ tiến hành tính giá thành cho từng sản phẩm hoặc dịch vụ. Giá thành này sẽ bao gồm tất cả các chi phí trực tiếp và gián tiếp liên quan đến việc sản xuất sản phẩm.
- Bút toán kết chuyển: Sau khi đã xác định được giá thành sản phẩm và chi phí kinh doanh, kế toán sản xuất sẽ thực hiện các bút toán kết chuyển để xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán, dù là lãi hay lỗ.
Bảng hạch toán dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về các nghiệp vụ kế toán sản xuất:
| Chi phí | Nội dung | Nợ | Có |
| Bảng lương | Tính lương phải trả cho nhân viên văn phòng và nhân viên sản xuất | TK 642TK 622/1542 | TK 334 |
| Trích bảo hiểm | TK 642, 622/1542, 334 | TK 338 | |
| Khấu trừ thuế TNCN | TK 334 | TK 3335 | |
| Thanh toán lương cho nhân viên | TK 334 | TK 111/112 | |
| Bảng khấu hao TSCĐ | Khấu hao cho bộ phận văn phòng | TK 642 | TK 214 |
| Khấu hao cho bộ phận sản xuất | TK 627/1543 | TK 214 | |
| Bảng phân bổ | Phân bổ cho bộ phận văn phòng | TK 642 | TK 242 |
| Phân bổ cho bộ phận sản xuất | TK 627/1543 | TK 242 | |
| Tập hợp chi phí tính giá thành sản phẩm | Tập hợp chi phí NVL | TK 621/1541 | TK 1521TK 1522 |
| Tập hợp chi phí CCDC và nhiên liệu (Nếu có) | TK 627/1543 | TK 1523, 153 | |
| Kết chuyển sang chi phí 154 (Áp dụng cho các DN sử dụng theo TT 200/2014/TT-BTC) | TK 154 | TK 621, 622, 627 | |
| Nhập kho thành phẩm hoàn thành trong kỳ | TK 155 | TK 154 | |
| Tập hợp giá vốn hàng xuất bán thành phẩm | TK 632 | TK 155 | |
| Các bút toán kết chuyển | Kết chuyển thuế GTGT trong kỳ | TK 3331 | TK 133 |
| Kết chuyển các khoản doanh thu | TK 511, 515, 711 | TK 911 | |
| Kết chuyển các khoản chi phí | TK 911, 632 | TK 635, 642, 811 | |
| Xác định kết quả kinh doanh (Trong trường hợp doanh nghiệp lãi) | TK 911 | TK 421 | |
| Xác định kết quả kinh doanh (Trong trường hợp doanh nghiệp lỗ) | TK 421 | TK 911 |
Kết luận
Hiểu rõ về kế toán sản xuất không chỉ giúp doanh nghiệp nắm bắt chính xác chi phí và giá thành sản phẩm, mà còn là chìa khóa quan trọng trong việc đưa ra các quyết định kinh doanh hiệu quả. Đối với mỗi doanh nghiệp sản xuất, việc áp dụng đúng các quy trình và nguyên tắc kế toán sản xuất sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa lợi nhuận và nâng cao hiệu suất hoạt động.
Bài viết liên quan:
Top Phần mềm kế toán sản xuất tốt nhất hiện nay
Thông tin về phần mềm kế toán sản xuất hỗ trợ cho doanh nghiệp