BÁO CÁO THU NHẬP LÀ GÌ? CÁCH LẬP MỘT BÁO CÁO THU NHẬP

Khi nói đến báo cáo tài chính, mỗi báo cáo truyền đạt thông tin cụ thể và cần thiết trong các bối cảnh khác nhau để hiểu được tình hình tài chính của công ty.

Báo cáo thu nhập là một trong những báo cáo tài chính quan trọng nhất vì nó trình bày chi tiết thu nhập và chi phí của công ty trong một khoảng thời gian cụ thể. Tài liệu này truyền đạt rất nhiều thông tin cho những người đọc nó từ các giám đốc điều hành, các bên liên quan đến các nhà đầu tư và nhân viên. Có thể đọc báo cáo thu nhập là quan trọng, nhưng biết cách lập báo cáo thu nhập cũng quan trọng không kém.

Dưới đây là tổng quan về thông tin có trong báo cáo thu nhập, cùng với cái nhìn từng bước về quá trình chuẩn bị báo cáo thu nhập cho tổ chức của bạn.

BÁO CÁO THU NHẬP LÀ GÌ?

Báo cáo thu nhập là một báo cáo tài chính nêu chi tiết thu nhập và chi phí của công ty trong một kỳ báo cáo. Nó cũng có thể được gọi là báo cáo lãi lỗ (P&L) và thường được lập hàng quý hoặc hàng năm.

Báo cáo thu nhập mô tả hoạt động tài chính của một công ty trong một kỳ báo cáo. Bởi vì báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh nêu chi tiết doanh thu và chi phí nên nó cung cấp cái nhìn thoáng qua về hoạt động nào mang lại doanh thu và hoạt động nào chưa hiệu quả, đây là thông tin mà các nhà đầu tư có thể sử dụng để nắm được tình hình hoạt động của một doanh nghiệp và các giám đốc điều hành có thể sử dụng để cân nhắc các khía cạnh cần cải thiện.

Một báo cáo thu nhập thường bao gồm các thông tin sau:

• Doanh thu: Doanh nghiệp đã thu được bao nhiêu tiền trong một kỳ báo cáo
• Chi phí: Doanh nghiệp đã chi bao nhiêu tiền trong kỳ báo cáo
• Giá vốn hàng bán (COGS): Tổng chi phí liên quan đến các bộ phận cấu thành của bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ nào mà công ty sản xuất và kinh doanh
• Lợi nhuận gộp: Doanh thu trừ giá vốn hàng bán
• Thu nhập hoạt động: Lợi nhuận gộp trừ chi phí hoạt động
• Thu nhập trước thuế: Lợi nhuận mà công ty  hay nhà đầu tư thu được trước khi nộp thuế vào ngân sách Nhà nước. 
• Thu nhập ròng: Lợi nhuận ròng, được tính bằng doanh thu trừ chi phí giá vốn hàng bán, bán hàng, chi phí hành chính, chi phí hoạt động, khấu hao, lãi, thuế và các chi phí khác.
• Thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS): Thu nhập ròng chia cho tổng số cổ phiếu đang lưu hành
• Khấu hao: Giá trị bị mất do tài sản, chẳng hạn như hàng tồn kho, thiết bị và tài sản, theo thời gian
• EBITDA: Thu nhập trước lãi vay, khấu hao, thuế và khấu hao

CÁC BƯỚC CHUẨN BỊ BÁO CÁO THU NHẬP

1. Chọn Kỳ báo cáo của bạn

Các kỳ báo cáo hàng tháng, hàng quý và hàng năm đều phổ biến. Khoảng thời gian báo cáo nào phù hợp tùy thuộc vào mục tiêu của doanh nghiệp. Ví dụ, một báo cáo hàng tháng sẽ trình bày chi tiết một khoảng thời gian ngắn hơn, giúp dễ dàng áp dụng các điều chỉnh chiến thuật có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của tháng tiếp theo. Mặt khác, báo cáo hàng quý hoặc hàng năm cung cấp phân tích từ cấp độ cao hơn, có thể giúp xác định xu hướng trong dài hạn.

2. Tính tổng doanh thu

Sau khi xác định được khoảng thời gian báo cáo, hãy tính tổng doanh thu mà doanh nghiệp tạo ra trong khoảng thời gian đó.

Nếu bạn chuẩn bị báo cáo thu nhập cho toàn bộ công ty của mình, sẽ bao gồm doanh thu từ tất cả các ngành mà doanh nghiệp đang kinh doanh. Nếu bạn chuẩn bị báo cáo thu nhập cho một ngành hoặc phân khúc kinh doanh cụ thể, nên giới hạn doanh thu đối với các sản phẩm hoặc dịch vụ thuộc lĩnh vực đó.

3. Tính giá vốn hàng bán (COGS)

Tiếp theo, hãy tính tổng giá vốn hàng bán cho bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ nào đã tạo ra doanh thu cho doanh nghiệp trong kỳ báo cáo. Điều này bao gồm chi phí trực tiếp và gián tiếp của việc sản xuất và bán sản phẩm hoặc dịch vụ, bao gồm:

• Chi phí nhân công trực tiếp
• Chi phí vật chất
• Chi phí bộ phận hoặc thành phần
• Chi phí phân phối
• Bất kỳ chi phí nào liên quan trực tiếp đến việc sản xuất sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn

4. Tính lãi gộp

Bước tiếp theo là xác định lợi nhuận gộp cho kỳ báo cáo. Để tính toán điều này, chỉ cần trừ đi giá vốn hàng bán từ doanh thu.

5. Tính toán chi phí hoạt động

Khi bạn biết lợi nhuận gộp, hãy tính chi phí hoạt động (OPEX).

Chi phí hoạt động là chi phí gián tiếp liên quan đến hoạt động kinh doanh. Chúng khác với giá vốn hàng bán vì chúng không liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất hoặc phân phối sản phẩm hoặc dịch vụ. Ví dụ về các chi phí thuộc danh mục OPEX bao gồm:

• Tiền lương, tiền công nhân viên.
• Chi phí kế toán doanh nghiệp.
• Phí giấy phép liên quan phát sinh trong hoạt động kinh doanh.
• Chi phí văn phòng.
• Thuế tài sản, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế môn bài…
• Chi phí vật tư.
• Chi phí bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị máy móc, văn phòng, khuôn viên…
• Chi phí bảo hiểm.
• Chi phí đi lại, phương tiện phục vụ sản xuất kinh doanh.
• Chi phí quảng cáo, tiếp thị.
• Chi phí tiện ích, giải trí, event…

6. Tính thu nhập

Để tính tổng thu nhập, hãy trừ chi phí hoạt động khỏi lợi nhuận gộp. Con số này về cơ bản là thu nhập trước thuế mà doanh nghiệp của bạn tạo ra trong kỳ báo cáo. Điều này cũng có thể được gọi là thu nhập trước lãi vay và thuế (EBIT).

7. Tính tiền lãi và thuế

Sau khi tính thu nhập trong kỳ báo cáo, xác định tiền lãi và thuế phí.

Tiền lãi đề cập đến bất kỳ khoản phí nào mà công ty phải trả cho khoản nợ mà công ty mắc phải. Để tính lãi suất, trước tiên phải hiểu số tiền công ty đang nợ và lãi suất hiện hành. Các phần mềm kế toán thường sẽ tự động tính lãi vay cho kỳ báo cáo.

Tiếp theo, hãy tính tổng các khoản thuế trong kỳ báo cáo. Điều này bao gồm thuế địa phương, cũng như bất kỳ khoản thuế biên chế nào.

8. Tính thu nhập ròng

Bước cuối cùng là tính thu nhập ròng cho kỳ báo cáo. Để làm điều này, hãy trừ tiền lãi và sau đó là thuế khỏi EBIT. Còn lại sẽ phản ánh số tiền khả dụng của doanh nghiệp có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, chẳng hạn như được thêm vào quỹ dự trữ, phân phối cho các cổ đông, được sử dụng cho nghiên cứu và phát triển hoặc để thúc đẩy mở rộng kinh doanh.

MỘT KỸ NĂNG QUAN TRỌNG CHO CÁC NHÀ LÃNH ĐẠO DOANH NGHIỆP

Mặc dù báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thường được tạo bởi một thành viên của bộ phận kế toán, nhưng việc biết cách lập báo cáo thu nhập sẽ có lợi cho các cấp quản lý và lãnh đạo.

Cho dù bạn là một nhà đầu tư cá nhân, một thành viên của nhóm lãnh đạo không có vai trò kế toán hay một doanh nhân đảm đương nhiều nhiệm vụ, việc học cách tạo báo cáo thu nhập có thể giúp hiểu sâu hơn về các số liệu tài chính quan trọng đối với doanh nghiệp. Nó cũng có thể giúp cải thiện khả năng phân tích tài chính của bạn và mở rộng sự nhạy bén của bạn trong kinh doanh.