Hạch toán là gì? Hạch toán kế toán là gì?

Trong công việc, chắc hẳn các anh chị đã từng nghe tới từ “hạch toán” và có thế các anh chị đang hạch toán hàng ngày. Nhưng hiểu một các rõ hơn hạch toán là gì và có những loại hạch toán như thế nào thì xin mời anh/chị xem nội dung bài viết dưới đây.

(Ảnh 1: Hạch toán là gì? Hạch toán kế toán là gì?)

Hạch toán là gì?

Hạch toán là một hệ thống gồm 4 quá trình: 

Theo Luật Minh Khuê, quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép nhằm quản lý các hoạt động kinh tế ngày một chặt chẽ hơn. Trong đó:

• Quan sát: Đây là hoạt động đầu tiên của quá trình quản lý nhằm định hướng, phản ánh, sự tồn tại của đối tượng cần thu thập.
• Đo lường: Nhằm để lượng hóa các chi phí trong sản xuất và của cải vật chất đã sản xuất ra bằng các đơn vị đo thích hợp.
• Hạch toán: Là quá trình sử dụng các phép tính, phương pháp phân tích, tổng hợp để nhận biết được mức độ thực hiện và hiệu quả của mỗi quá trình kinh tế.
• Ghi chép: Đây là quá trình thu nhận, xử lý, ghi lại tình hình và kết quả các hoạt động kinh tế để có căn cứ thông tin và ra quyết định phù hợp.

Phân loại hạch toán

Hạch toán thường được chia thành 3 loại chính là hạch toán nghiệp vụ, hạch toán thống kê và hạch toán kế toán. Trong đó:

• Hạch toán nghiệp vụ: là sự quan sát, phản ánh và kiểm tra từng nghiệp vụ và quá trình kinh tế cụ thể, phục vụ cho việc chỉ đạo thường xuyên, kịp thời tình hình thực hiện các quá trình và nghiệp vụ này.
• Hạch toán thống kê: là môn khoa học giúp con người nghiên cứu về mặt lượng của các hiện tượng kinh tế xã hội với số lượng lớn, trong điều kiện địa điểm và thời gian cụ thể. Mục đích của bộ môn này là rút ra bản chất, quy luật của các hiện tượng kinh tế, xã hội được nghiên cứu.
• Hạch toán kế toán: đây là loại hạch toán phổ biến và thường được dùng nhất trong cả 3 loại hạch toán. Hạch toán kế toán phản ánh chân thực tình hình tài sản và những biến động về tài sản khi doanh nghiệp tiến hành kinh doanh.

Cụ thể nội dung, ưu điểm, nhược điểm của 3 loại hạch toán được thể hiện trong bảng sau đây:

Sau khi đã làm rõ về khái niệm hạch toán, vậy đối với hạch toán kế toán thì hai khái niệm này có khác gì nhau không? Safebooks mời quý anh/chị đến với phần tiếp theo để hiểu thêm nhé.

Hạch toán kế toán là gì?

Khái niệm hạch toán kế toán

Hạch toán kế toán, hay thường được gọi với tên quen thuộc là kế toán, là môn khoa học phản ánh các mặt của hoạt động kinh tế tài chính ở các đơn vị, tổ chức xã hội. 

Cụ thể, môn khoa học này giúp con người thu nhận, xử lý, cung cấp những thông tin về tài sản nhằm mục đích kiểm tra toàn bộ tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính của một đơn vị.

Hạch toán kế toán thu nhận, xử lý và cung cấp một cách hệ thống các thông tin có tính thường xuyên, liên tục về các hoạt động kinh tế - tài chính của một đơn vị cụ thể trong phạm vi thời gian nhất định. 

Vì đối tượng nghiên cứu cơ bản của kế toán là tài sản và sự vận động của tài sản nên về cơ bản hạch toán kế toán phản ánh tình hình tài sản hiện có và những biến động của tài sản khi đơn vị thực hiện các hoạt động kinh tế - tài chính.

Đặc điểm của hạch toán kế toán

Hạch toán kế toán có những đặc điểm chính sau đây:

• Phản ánh và giám sát một cách toàn diện, liên tục, có hệ thống tất cả các đối tượng kế toán của doanh nghiệp: Hạch toán kế toán có nhiệm vụ phản ánh và giám sát toàn diện, liên tục, có hệ thống tất cả các đối tượng kế toán như tiền, tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí,... Xét về bản chất của hạch toán kế toán là đi sâu nghiên cứu quá trình hình thành vận động của tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp.
• Thước đo hạch toán kế toán thường sử dụng có 3 loại thước đo như sau: tiền tệ, hiện vật và lao động. Trong đó thước đo được sử dụng chủ yếu nhất là thước đo về tiền tệ. Mọi nghiệp vụ kinh tế tài chính đều được ghi chép theo giá trị và thể hiện thông qua tiền tệ. Vì vậy, hạch toán kế toán dễ dàng cung cấp được các chỉ tiêu tổng hợp phục vụ cho việc giám sát và quản lý tình hình thực hiện việc kinh doanh của doanh nghiệp.
• Hạch toán kế toán kịp thời cung cấp các thông tin kế toán về toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức: Trong doanh nghiệp, tổ chức thì việc hạch toán kế toán sẽ kịp thời cung cấp các thông tin kế toán về toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh, ví dụ, bao gồm việc cung cấp nguyên vật liệu, quá trình sản xuất cho đến tiêu thụ sản phẩm đều được phản ánh một cách chi tiết, đầy đủ cho nhà quản trị của doanh nghiệp.
• Hạch toán kế toán cung cấp các thông tin cụ thể, sinh động, thuận tiện cho việc kiểm tra, giám sát: Thông tin về tài sản và nguồn vốn là thể hiện hai mặt của mỗi quá trình, mỗi hiện tượng: Sự thay đổi của tài sản và nguồn vốn tăng và giảm, chi phí và kết quả kinh doanh tốt hay xấu,... thông qua việc hạch toán kế toán theo dõi, giám sát và tổng hợp số liệu nhanh chóng, chính xác, sẽ cung cấp cho việc lập báo cáo định kỳ tình hình thực hiện các kế hoạch kinh tế, tài chính của doanh nghiệp.

Việc hiểu rõ khái niệm của những hạch toán này là chưa đủ, để có thể áp dụng hiệu quả nhất. Hãy cùng Safebooks đến với phần dưới đây để xem qua 4 phương pháp cơ bản nhất của hạch toán kế toán này là như thế nào nhé!

Phương pháp hạch toán kế toán

Hạch toán kế toán gồm 4 phương pháp cơ bản, cụ thể là:

Phương pháp chứng từ kế toán: 

Là phương pháp phản ánh các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh theo thời gian và địa điểm phát sinh của nghiệp vụ đó vào các chứng từ bằng giấy hoặc điện tử để phục vụ công tác kế toán, công tác quản lý kiểm tra việc bảo vệ sử dụng tài sản, và kiểm tra các hoạt động kinh tế tài chính trong đơn vị. 

Phương pháp tài khoản kế toán: 

Là phương pháp kế toán bằng cách phân loại, phản ánh và theo dõi một cách thường xuyên, liên tục, có hệ thống tình hình và sự biến động của từng tài sản, từng nguồn vốn và từng quá trình sản xuất kinh doanh  qua các tài khoản kế toán, theo một hệ thống và quy tắc sắp xếp tài khoản kế toán nhất định. 

Việc ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh bằng phương pháp kế toán ghi kép, đối ứng tài khoản cho thấy được tình hình và sự biến động của của tài sản và nguồn vốn, giúp cho việc quản lý và giám sát doanh nghiệp được thuận lợi và dễ dàng.

Phương pháp tính giá: 

Là phương pháp kế toán sử dụng thước đo tiền tệ để xác định giá trị của các đối tượng kế toán theo những nguyên tắc nhất định nhằm phục vụ quá trình thu nhận, xử lý, hệ thống hóa và cung cấp thông tin kinh tế - tài chính tại đơn vị. 

Phương pháp tổng hợp cân đối kế toán: 

Là phương pháp kế toán tổng hợp số liệu từ các sổ kế toán theo các mối quan hệ cân đối vốn có của kế toán nhằm cung cấp các thông tin theo chỉ tiêu kinh tế tài chính cho các đối tượng sử dụng thông tin kế toán.

Vì sao hạch toán kế toán lại vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế trong và ngoài nước? Chúng ta hãy đến với phần cuối cùng để lý giải câu hỏi này nhé.

Vai trò của hạch toán kế toán trong nền kinh tế

Phục vụ cho nhà quản lý: 

Căn cứ vào thông tin kế toán, các nhà quản lý sẽ dễ dàng lập ra kế hoạch, dự án để phát triển doanh nghiệp đồng thời dễ dàng kiểm soát các kế hoạch đã đặt ra.

Anh Hoài và chị Thư đã có hơn 5 năm kinh nghiệm trong ngành kế toán cho biết: “Việc hạch toán kế toán đã giúp cho doanh nghiệp của chúng tôi kịp thời cung cấp các dữ liệu cần thiết liên quan đến toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh, đều được phản ánh một cách chi tiết và đầy đủ cho cấp trên.”

Phục vụ cho các nhà đầu tư: 

Căn cứ vào thông tin kế toán, các nhà đầu tư sẽ nắm được hiệu quả kinh doanh cũng như khả năng sử dụng vốn đầu tư của doanh nghiệp đó như thế nào. Từ đó, có thể cân nhắc và đưa ra quyết định có nên đầu tư vào doanh nghiệp đó hay không.

Phục vụ cho cơ quan Nhà nước: 

Thông qua việc kiểm tra và nắm bắt số liệu, cơ quan nhà nước sẽ nắm được tình hình hoạt động cũng như lợi nhuận mà doanh nghiệp đã đạt được. Từ đó, có thể đặt ra chính sách đầu tư, thuế vụ phù hợp cho đơn vị, tổ chức đó.

Trên đây là những chia sẻ về chủ để “Hạch toán là gì?”. Hi vọng với các thông tin trên đã giúp các anh chị hiểu hơn về việc hạch toán cũng như tầm quan trọng của việc hạch toán đối lĩnh vực kế toán – tài chính của doanh nghiệp. Chúc các anh chị thành công trong sự nghiệp